تورتیكولی ( گردن كجی)

عضله ای بنام استرنوكلید و ماستوئید S.C.M در هر طرف گردن قرار دارد كه از ناحیه پس سر تا ناحیه استخوان جناق و ترقوه امتداد داشته و به این سه استخوان اتصالات ماهیچه ای دارد.

كاركرد نرمال دو عضله چپ و راست، سر را در وضعیت طبیعی و مستقیم خود قرار می دهند.

عضله S.C.M  سمت راست، مسئول خم كردن سر به سمت راست و چرخاندن چانه به سمت مقابل (یعنی سمت چپ) می باشد و بالعكس عضله  S.C.M سمت چپ مسئول خم كردن سر به سمت چپ و چرخاندن چانه به سمت مقابل ( یعنی سمت راست ) است.

در پاره ای از موارد و به دلایلی كه از حوصله این مقاله خارج است؛ دقیقا در حین تولد نوزاد، خونریزی در بافت عضلانی یكی از عضلات استرنوكلیدوماستوئید راست یا چپ اتفاق می افتد و باعث می گردد نوزادی با گردن كج مانده، متولد شود.

بر فرض اگر خونریزی در عضله استرنوكلید و ماستوئید سمت راست نوزاد كه به شكل یك توده قابل لمس و رویت می باشد، رخ داده باشد، گوش راست نوزاد به سمت شانه راست تمایل پیدا می كند و چانه او به سمت چپ می چرخد.

شاید اولین كسی كه متوجه این عارضه گردد؛ مادر نوزاد می باشد به این دلیل كه نوزاد از یك سینه مادر به راحتی شیر می خورد ولی به دلیل محدودیت در چرخش سر، امكان شیر خوردن و تغذیه از سینه دیگر مادر را ندارد. بهترین سن درمان این عارضه در صورت شناسایی به موقع حدود 2 ماهگی تا شش ماهگی و احتمالاً جراح اورتوپد مربوطه، نوزاد مبتلا به گردن كجی یا تورتیكولی را به بخش فیزیوتراپی ارجاع خواهد نمود.

بهترین درمان در این سن كه البته به دلیل ظرافت فوق العاده نوزاد باید توسط یك متخصص متبحر فیزیوتراپی انجام پذیرد. استفاده از strtching ( درمانهای كششی) می باشد.

بردن سر به سمت مخالف به گونه ای كه گوشی كه به ناحیه شانه نزدیك ترشده، از آن دور شود و چرخاندن چانه به سمت مقابل حركات معمولاً با گریه و بی تابی نوزاد همراه است و باید به آرامی و در طول جلسات مكرر فیزیوتراپی و در هر جلسه تعداد مورد نیاز این حركات انجام پذیرد.

در صورت نداشتن كنترا اندیكاسیون می توان از اولتراسوند با دوز بسیار پایین بر روی توده ی (هماتوم) موجود در عضله استرنوكلید و ماستوئید مربوطه نیز استفاده نمود تا منجر به تخریب و از هم گسستگی توده ی موجود در عضله گردد.

درمان به موقع و كافی فیزیوتراپی به ویژه در این زمان طلایی 2 تا 6 ماهگی بسیار مؤثر بوده و می تواند احتمال نیاز به جراحی را به صفر برساند.

در صورتی كه به هر دلیل درمانهای مورد نیاز اعم از فیزیوتراپی یا جراحی انجام نگیرد در سنین كودكی و پیش از بلوغ باید حتماً جراحی انجام پذیرد و سپس جلسات مكرر فیزیوتراپی جهت بیمار برقرار گردد.

در سنین بین10 –15 سالگی، فردی كه دچار تورتیكولی می باشد و درمان مناسب برای او انجام نپذیرفته است دچار مشكلات عدیده ای از جمله :

الف) عدم تقارن دو طرف صورت

ب) تغییر زود هنگام تخریبی در مفاصل بین مهره ای گردنی

ج) مشكلات بینایی نظیر دوبینی

د) مشكلات روحی روانی خواهد گردید.

در عمل جراحی معمولاً بر حسب نظر جراح اورتوپد و تشخیص او، ممكن است یكی از سرهای عضله S.C.M به طوركل بریده شود تا امكان بازگشت سر به حالت طبیعی  آن هم با انجام جلسات مكرر فیزیوتراپی پس از جراحی امكان پذیر گردد.

استفاده از اورتزهای آماده در بیماران تورتیكولی كه مورد عمل جراحی واقع شده اند.

در كودكی كه حدود 10-15 سالگی مورد عمل جراحی در خصوص گردن كجی واقع شده است، لازم است جهت حفظ وضعیت سر در حالت میانه و نرمال برای مدتی از گردن بند طبی فیلا دلفیا  یا گردن بند طبی سخت استفاده گردد تا امكان بازگشت سر به سمت عضله آسیب دیده وجود نداشته باشد.

هولدینگ پاك سمن با تولید انواع گردن بندهایی با تنوع از گردن بند طبی نرم تا سخت و نوع فیلادلفیا عمدتاً تأمین كننده كلیه نیازهای بیماران با عوارض و ضایعات مختلف می باشد از استئوآرتریت مفاصل بین مهره ای گردن تا فتق دیسك های بین مهره ای با درد انتشاری به اندام فوقانی كه نیاز به استفاده از گردن بندهای طبی سخت دارند.

البته شیوع تورتیكولی نسبت به سایر عوارض و صدمات مهره های گردنی بسیار محدود است ولی این بیماران نیز در بخشی از روند درمان خود نیاز به گردن بندهای طبی سخت یا فیلا دلفیا را دارند.