تغييرات حواس پنج گانه با سالمندی

حواس پنج گانه كدامند؟

                                                           

وقتی كه پا به سن می گذارید، حواس پنج گانه شامل حس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و لامسه دستخوش تغییراتی قرار می گیرد. حساسیت گیرنده های حسی كاهش می یابد و فرد سالمند در تشخیص جزئیات با مشكل روبرو می شود.

*حس بینایی : ضعف و كاهش در حس بینایی یكی از شایع ترین مسائل در سالمندان به حساب می آید كه عموما به دلایل زیر روی می دهد:

1. كدورت بیش از حد عدسی چشم و بیماری آب مروارید
2. تخریب سلول های حساس به نور به دلیل افزایش سن، بیماری دیابت و قرارگیری بیش از حد در معرض آفتاب

بسیاری از افراد سالمند به دلیل كاهش و آسیب بینایی اضطراب و افسردگی داشته و اعتماد به نفس خود را از دست می دهند. در صورت نیاز می توان از عینك های مخصوص با توجه به نوع مشكل فرد سالمند استفاده نمود. استفاده از رژیم غذایی مناسب قبل و نیز در دوران سالمندی و ایجاد حمایت های اجتماعی و خانوادگی در افزایش امیدواری در سالمندان تاثیر بسزایی دارد.

مصرف مداوم سبزیجات و انواع ویتامین ها می تواند از تخریب سلول های بینایی جلوگیری كند.

*حس شنوایی: گوش شما دو كار را انجام می دهد: 1- شنیدن 2- كمك به برقراری تعادل. كاهش جریان خون در گوش در دوره سالمندی و نیز قرار گیری بیش از حد فرد در شرایط پرسر وصدا قبل از دوران سالمندی، از عواملی می باشند كه سبب كاهش شنوایی در دوران سالمندی می شود. همچنین سلول های گوش داخلی كه در برقراری تعادل نقش دارند ساختار و تعداد آن ها كاهش می یابد. با توجه به نقص شنوایی كه در برخی افراد سالمند روی می دهد، فرد سالخورده در ارتباط با دیگران و درك گفتار اطرافیانش با مشكل روبرو شود. بهتر است در برخورد با سالمندان موارد زیر را رعایت كنیم:

1. هنگام صحبت با فرد به جای داد زدن، باید به طور شمرده و واضح صحبت كنیم.
2. در صورت نیاز با صبر و حوصله كلمات را تكرار نماییم.
3. هنگام گفت و گو حتی الامكان از سر و صدای زیادی بكاهیم تا فرد سالمند منظورمان را راحت تر درك كنید.
4. عموما یك سوم افراد بالای 65 سال مشكلات شنوایی جدی دارند، استفاده از وسایل كمك شنوایی مانند سمعك می تواند مفید باشد.

 

*حواس چشایی و بویایی: كاهش حساسیت گیرنده های چشایی و بویای در دوران سالمندی و عموما سن بالای 60 سال رایج است. عوامل زیر می تواند دلایل كاهش این حواس در سالخوردگی باشد:

1. سیگار كشیدن
2. مصرف برخی داروها
3. قرار گرفتن بیش از اندازه در برابر آلاینده های محیطی
4. استفاده از دندان مصنوعی

معمولا حساسیت به چهار مزه تا بالای 60 سالگی كاهش نمی یابد. با این حال حساسیت به مزه های شور و شیرین زودتر كاش می یابد و بعد مزه های ترش و تلخ تحت تاثیر قرار می گیرد. ناتوانی در تشخیص مزه های مختلف باعث می شود فرد لذت زیادی از غذاخوردن نبرد و می تواند سبب سوء تغذیه شود. از طرفی تشخیص بوها هم در لذت بردن و نیز امنیت فرد سالمند موثر است. تشخیص بین بوی سوختگی و گاز در برخی شرایط در سلامت جان افراد سالمند موثر است.

*حس لامسه: یكی از مشكلات رایج در دوران سالمندی كاهش حس لامسه در اندام ها، انگشتان دست و نیز كاهش حس در كف پای افراد است، كه با افزایش سن در دوران سالمندی این حس بیش تر درگیر و دچار نقص می شود. كاهش حس كف پایی مسئله مهمی در راه رفتن فرد و شناسایی ناهمواری های محیطی طی راه رفتن می باشد. و می تواند یكی از عوامل افتادن در سالمندان محسوب شود.

مطالعات نشان می دهد از هر سه فرد سالمند عموما یك نفر حداقل یكبار در سال افتادن را تجربه می كند. از آنجا كه افتادن سالمندان مشكلات جسمی مانند شكستگی، مشكلات روحی مانند ترس و ازبین رفتن اعتماد به نفس را سبب می شود و علاوه بر آن سبب وارد نمودن هزینه های مالی بسیار زیادی به فرد و جامعه می شود، اهمیت دادن به این مسئله بسیار مهم و حیاتی است.

عموما با افزایش سن، علاوه بر تخریب سلول های پوستی در كف پا و ایجاد مشكلاتی نظیر بونیون و ایجاد انگشت شست كج، ایجاد میخچه، صافی كف پا و بد شكلی انگشتان پا رایج می باشند. پوشیدن كفش مناسب طبی ضرورت می یابد. حتی استفاده از كفی های طبی جهت طبی نمودن كفش سبب راه رفتن با ثبات تری در افراد سالمند می شود.