فتق ديسك ستون فقرات كمری - قسمت اول

پنج مهره ستون فقرات كمری به واسطه دیسك های بین مهره ایی كه از جنس غضروف سخت می باشند از یكدیگر جدا شده و به عبارتی به واسطه این دیسك ها بر روی هم قرار می گیرند.

این دیسك ها به مثابه عناصر ضربه گیر ، ضربات وارده به ستون فقرات را در حین حركات روزمره تحمل می نمایند.

دیسك های بین مهره ای به مرور زمان و با افزایش سن یا در افراد با مشاغل سختی كه مستلزم جابجایی و بلند كردن اشیا می باشند و یا در كسانی كه در وضعیت های ثابت قرار دارند، نظیر نشستن های متمادی ، ممكن است از فضای بین مهره ای خارج شوند و به ریشه های اعصاب نخاعی یا حتی خود نخاع كه در كانال های نخاعی قرار دارد ، فشار وارد آورند.

اصطلاحاتی نظیر bulge ، herniation ، protrusion  وضعیت بیرون زدگی دیسك بین مهره ای را نشان می دهد.

درد انتشاری به اندام تحتانی كه با تغییر وضعیت فرد ، شدت آن نیز ممكن است تغییر كند ، از علائم فشار دیسك بر روی شاخه های اعصاب نخاعی می باشد.

درمان دردهای ناشی از فتق (بیرون زدگی ) دیسك های بین مهره ای كمری

درمان طیف وسیعی از امكان عمل جراحی ، دارو درمانی ، درمان های فیزیوتراپی ، ورزش و آب درمانی و انجام رعایت های ویژه را شامل می گردد.

جراحی شاید كمتر از ده درصد و حتی پنج درصد درمان ها را تشكیل دهد ، در موارد ذیل قطعا جراحی ، اندیكاسیون و انتخاب اول جهت درمان می باشد.

  1. درد بی قرار و شدید
  2. شكل گیری و ایجاد عوارض فلجی بویژه در ناحیه مچ پا و به عبارتی افتادگی مچ پا ( Drop  Foot)
  3. اختلال در عملكرد سیستم ادراری .

در عمل جراحی دیسكتومی ، با انجام یك برش چند سانتیمتری در ناحیه پشت ، بخش اضافی دیسك و به عبارتی بخش بیرون زده آن كه عامل ایجاد فشار بر روی شاخه های اعصاب نخاعی می باشند ، بریده و خارج می شود.

در مواردی كه علاوه بر فتق دیسك بین مهره ای ، تنگی كانال نخاعی نیز وجود داشته باشد ، عمل جراحی برداشتن بخشی از تیغه های مهر های ( لامینكتومی ) نیز بر حسب نظر و تشخیص جرا ح مربوطه نیاز می باشد كه در این شرایط ابعاد شكاف و برش افزونتر می گردد.

پس از جراحی بیمار به فاصله كوتاهی پس از عمل جراحی و با استفاده از یك كمربند طبی  (T.L.S.O)  و  ( Thoraco  lumbo  sacral  orthesis ) سرپا گردیده و راه اندازی می گردد.

درمان دارویی بر حسب نظر جراح مربوطه و مشتمل بر داروهای ضد درد و التهابی می باشد.

درمان فیزیوتراپی

بخش عمده ای از درمان بیماران مبتلا به فتق دیسك بین مهره ای را تشكیل می دهد و امكان بهبودی با استفاده از درمان های فیزیوتراپی بدون عمل جراحی ، كاملا  میسر و ممكن می باشد.

بیمار در ابتدای آغاز درمان فیزیوتراپی باید كاملا توجیه گردد كه دركنار انجام فیزیوتراپی مجموعه ای از رعایت ها و  ورزش هایی را كه در طول درمان به او آموزش داده می شود بدقت انجام دهد و كاملاآماده شود كه بدون آن رعایت ها ، عملا فیزیوتراپی و دارو درمانی كم اثر و یا بی اثر خواهد گردید.

رعایت های مرتبط با فتق دیسك بین مهرهای ستون فقرات كمری

الف) سرپا ایستادن وضعیت مناسبی نیست و به دلیل افزایش قوس ستون فقرات كمری منجر به فشار بر روی دیسك های بین مهره ای میگردد. در صورت سرپا ایستادن حتما یك پای خود را بر روی تكیه گاه در نقطه بلندتری قرار و جابجایی پاها بلامانع است.

ب) جابجایی بیش از یك تا دو كیلوگرم بار ، ممنوع است .

ج) از كمرخم نشوید زیرا فشار بیشتری بر روی دیسك های بین مهره ای وارد می شود در صورت نیاز ، زانوها را خم كنید..

د) استفاده از یك كمربند طبی مناسب بر حسب تجویز تراپیست درحین فعالیت ، بسیار مفید فایده می باشد و برخلاف باورها ، در صورت انجام ورزش ها ، نه تنها كمربند منجر به ضعف عضلانی نمی گردد بلكه ساپورت مناسب ستون فقرات ، درد را كاملا كاهش نیز می دهد.

ه) كنترل و كاهش وزن ، اضافه وزن از عوامل مهم ایجاد دردهای مفصلی می باشد كه ستون فقرات كمری و زانوها .....بیشترین صدمه را  از اضافه وزن می بینند .

و) رانندگی ، وضعیت مناسبی برای مفاصل گردن ، كمر و.. نمی باشد در صورت اجبار حداكثر پانزده تا بیست دقیقه رانندگی نمائید.

ز) استفاده از كفش مناسب ، نقش بسزایی در حمایت از ستون فقرات و سایر مفاصل تحمل كننده وزن دارد. كفش بانوان با لژ 3 تا 5 سانتی متر ارتفاع و دارای پاشنه قابل انعطاف جهت گرفتن نیروی عكس العمل وارده از زمین در حین قدم برداشتن به اصطلاح كفش باید Shock  absorber باشد.

ح) پیاده روی با كفش مناسب ، در سطح صاف ، با سرعت آهسته و متوسط و بستن كمربند طبی و حداكثر در نیم ساعت ، بلامانع است .

ط) آب درمانی با عضویت دراستخر و حداقل هفته ای دو جلسه با انجام تمرینات مناسب در آب .

ی) كارهای پریدنی نظیر پرش یا ورزش هایی نظیر والیبال و...منجر به فشار بر دیسك ها گردیده و مناسب نیست.

ك) هرگز وضعیت های ثابت نظیر نشستن های طولانی مدت نداشته باشید،پس از پانزده الی بیست دقیقه نشستن ، چند قدم راه بروید.

ل) بلافاصله پس از برخاستن از خواب ، ورزش نكنید ، دیسك های بین مهره ای در این لحظات دارای فشار منفی هستند، چند دقیقه ای راه بروید و سپس ورزش ها را آغاز كنید .

م) چرخش های ناگهانی ، دارای عوارض می باشد انجام ندهید.

ن) انجام فیزیوتراپی در دو تا سه دوره متوالی همراه با كشش ستون فقرات كمری می تواند در درمان  دردهای فتق دیسك های بین مهره ای مفید فایده باشد.

 

سایر اقدامات :

در بعضی موارد ، دردهای ستون فقرات منشا  فتق دیسك های بین مهره ای ندارد و عامل آن می تواند ، تومور، بیماری های مرتبط با سیستم دستگاه های ژنیتال، گوارشی و غیره باشد. لذا لازم است حتما بیمار توسط پزشك متخصص معاینه و اقدامات تشخیصی نظیر رادیوگرافی ، MRI و سایر آزمایشات به تشخیص متخصص مربوطه انجام پذیرد و پس از محرز شدن علت درد درمان آغاز شود.

 

آیا این مطلب به نظر شما مفید بود؟ خیــر
از اینکه ما را در ارائه مطالب بهتر یاری نمودید متشکریم.
نظرات و پیشنهادات شما یاری رسان ما در ارائه خدمات بهتر میباشد.

نظر شما با موفقیت ثبت شد، سپاسگزاریم. متاسفانه فرآیند ثبت نظر شما با مشکل مواجه شد.

عضو جدید هستم!گذرواژه را فراموش کرده ام